Miền Tây Nam Bộ không chỉ nổi tiếng với những con sông chở nặng phù sa, vườn trái ngọt trĩu quả mà còn khiến người du khách nhung nhớ với bóng dáng chiếc áo bà ba mộc mạc mà duyên dáng, yêu kiều. Thế nhưng ít ai biết, tên gọi của trang phục truyền thống này không hề lấy cảm hứng từ cô Ba, bà Ba nào cả.

Áo bà ba vốn là áo không cổ. Thân áo phía sau may bằng một mảnh vải nguyên, thân trước gồm hai mảnh, ở giữa có hai dải khuy cài chạy dài từ trên xuống . Áo chít eo, xẻ tà vừa phải ở hai bên hông. Áo có độ dài trùm qua mông và phần thân trên được may sao cho vừa vặn, giúp tôn lên đường nét cơ thể người mặc.

Người miền Tây sông nước thường gọi nhau bằng những cái tên "hơi ẩn danh" như anh Hai, chị Ba, chú Năm... để thêm phần gần gũi. Văn hóa này làm nhiều người mặc định rằng chiếc áo bà ba đặc trưng của vùng cũng được đặt tên theo một người phụ nữ bí ẩn nào đấy, song không phải vậy.

Theo nhà văn Sơn Nam (tác giả của Đất rừng phương Nam), “Bà Ba là người Mã Lai lai Trung Hoa. Chiếc áo bà ba mà người miền Nam ưa thích, vạt ngắn không bâu chính là kiểu áo của người Bà Ba”. Nhưng trên thực tế, dân tộc Bà Ba này không tồn tại (hoặc có thể vẫn chưa được khám phá ra).

Một thuyết khác cho rằng: “Áo bà ba xuất hiện vào nửa đầu thế kỷ 19, được Trương Vĩnh Ký cách tân từ áo của người dân đảo Pénang, Malaysia (người Malaysia gốc Hoa) cho phù hợp với người Việt”. Tuy vậy, Chi tiết “Trương Vĩnh Ký cách tân" này được thể sai, vì trong từ điển Pháp – Việt của vị học giả này không xuất hiện cái tên của áo bà ba.

Người Peranakan còn có tên gọi khác là “Baba-Nyonya” trong đó “Baba” nghĩa là đàn ông còn “Nyonya” là phụ nữ. Có giả thuyết rằng người Nam Bộ đã rút gọn rồi phiên âm tên này thành “bà ba” và đặt cho chiếc áo truyền thống của mình mà vô tình bỏ qua chi tiết rằng "Baba" ám chỉ nam giới.

Đi kèm với áo bà ba thì không thể không nhắc đến chiếc khăn rằn có nguồn gốc từ người Khmer. Chữ “rằn” ở đây là phiên âm từ Krama (ក្រមា) trong tiếng Khmer, có nghĩa là “khăn choàng”.

Bài liên quan Gen Z 'lạ': Mang cảm hứng áo dài vào trang phục hàng ngày, không ngại bị chê lỗi thời Idol Hàn Quốc mặc áo dài, đội nón lá đã đáng yêu đến mức nào?