Trước hết bạn cần hiểu các loại tàu điện ở Nhật Bản, bởi nó không giống như Singapore (chỉ có mỗi MRT – subway), hay như Đài Loan chỉ có 2 loại (THSR và MRT). Do vậy bạn cần phải nắm rõ các loại tàu ở Nhật trước khi lựa chọn 1 lịch trình phù hợp.

Các loại tàu điện ở Nhật Bản

1. Local (kakueki-teisha or futsu-densha): tàu dừng ở tất cả các chặng, có loại tàu đi nhanh và đi chậm. Ví dụ:- Subway (MRT): ở các thành phố lớn - Tàu chậm local ở nông thôn: giống đường sắt Việt Nam, cứ chầm chậm chầm chậm. Giá cũng hơi mắc, thường là phải mua gói Pass thì tốt hơn.- Thời gian chạy lâu do dừng nhiều điểm.2. Rapid (kaisoku): tàu chạy tới các bến chính trong thành phố, hoặc nối giữa thành phố và các vùng ngoại ô. Giá không chênh so với tàu Local là mấy.- Tàu có hay bị delay nếu đi các chặng tới vùng nông thôn. Cần cập nhật thời gian thường xuyên nếu đi tàu này ra ngoại ô.3. Express(kyuko): tương tự như tàu Rapid, dừng ở 1 số bến chính, nhưng tốc độ sẽ nhanh hơn- Một số chặng Rapid sẽ có thêm loại tàu Express, bạn đi tàu này giá cao hơn so với Rapid dù cùng tuyến và lịch trình.4. Limited Express (tokkyu): chỉ dừng ở những bến chính (major stations). Tương tự như Express nhưng giá cao hơn, đi các tuyến dài, đa phần là hãng JR điều hành.5. Super Express (shinkansen): được điều hành bởi JR (công ty tàu lớn nhất Nhật bản).- Các Trạm có riêng Ga đợi cho tàu Shinkansen - Chạy nối giữa các thành phố và khu dân cư lớn. Ví dụ từ Tokyo đến Kyoto khoảng 2,5 tiếng – 3 tiếng.- Có 2 loại Shinkansen là: KODAMA (dừng ở tất các cả trạm chính) và HIKARI (dừng ở các thành phố lớn). Do vậy HIKARI nhanh hơn nếu bạn đi chặng dài, còn đi chặng ngắn thì bạn đi KODAMA. Tốc độ gần như nhau, nhưng thời gian đến khác nhau tùy vào số lượng dừng đỗ.Lưu ý: cần check giờ tàu trước khi mua vé, đi sớm để tránh bị nhỡ tàu- JR không quản lý 2 loại tàu Siêu tốc NOZOMI / MIZUHO (2 cái này đi còn nhanh hơn cả HIKARI, nhưng giá cao hơn nhiều, ít ai chọn). Nếu xài thẻ JR pass thì bạn ko cần quan tâm loại này.

Các hạng ghế trên tàu

Có 2 hạng ghế : non-reserved (jiyū-seki) và reserved (shitei-seki)Non-reserved (không đặt trước): tất cả các loại tàu Subway, Local train và Express, Limited express chỉ có hạng Non-reserved. Bạn không thể đặt chỗ khi đi các loại tàu này.Reserved: có ở các loại tàu đường dài như Shinkansen, và một số Limited express.Khi đi các loại Non-reserved bạn sẽ có thể phải đứng nếu như không còn chỗ ngồi, thậm chí cả đi Shinkansen với 2 – 3 tiếng (nhưng thực tế chỉ khoảng 2 3 chặng là bạn có ghế ngồi rồi). Loại đặt chỗ trước bạn sẽ có thể phải tốn thêm ít tiền nhưng lại đảm bảo ghế được giữ và được chọn vị trí chỗ ngồi.*Lưu ý:- Trường hợp bạn sử dụng JR Rail Pass khi muốn đăng ký Reserved bạn cần phải tới quầy vé để nhận hướng dẫn. Hoặc cứ lên tàu rồi đăng ký với người kiểm soát vé tàu. - Bạn cần đi đúng toa tàu có ghi chữ non-reserved hoặc reserved. Trường hợp lên nhầm bạn có thể di chuyển sang toa khác cho đúng. Các bảng hiệu ở ga tàu cũng có ghi chú khu vực hạng ghế.- Trên Subway thường có khu vực ghế cho người cao tuổi, phụ nữ bầu, trẻ em, lưu ý tránh chỗ ngồi này.- Đối với các tàu thuộc JR rail thì có thêm 2 hạng ghế phân theo toa là: ordinary và green. Khi mua thẻ JR Rail Pass bạn cũng sẽ có 2 mức giá tiền theo 2 loại hạng này. Green là hạng cao hơn và đắt hơn, chỗ ngồi thoải mái hơn và được phục vụ chu đáo hơn. Nói chung đa phần mọi người sử dụng Ordinary vì giá rẻ hơn, do vậy bạn chú ý lên đúng toa Ordinary là ok.

Hướng dẫn mua vé tàu điện ở Nhật Bản

Kinh nghiệm đi tàu điện ở Nhật Bản thì bạn sẽ cần thêm 1 trang web check lịch khởi hành của các chặng tàu Shinkansen và Limited Express. Đó là trang http://www.hyperdia.com, site cung cấp đầy đủ các hướng dẫn tìm thông tin loại tàu và giá tiền, bạn có thể đối chiếu so sánh giá tiền và thời gian để lựa chọn loại tàu mong muốn. *Lưu ý khi mua vé tàu: - Với các chặng dài (Shinkansen) bạn nên mua vé tại quầy có nhân viên bán vé, để tránh đi nhầm.- Vé subway và các chặng ngắn bạn có thể mua vé tại máy bán vé tự động (vending machine).- Các máy bán vé hay quầy kiểm soát Subway và JR Rail là 2 hệ thống khác nhau. Mọi người thường nhầm lẫn. Do vậy bạn cần phải xem ghi chú và hướng dẫn cẩn thận.Bạn có thể mua vé tại quầy hoặc tại máy bán vé tự động:1. Mua vé tại quầy vé:- Sẽ đơn giản hơn nếu bạn mua vé tại quầy, nhưng sẽ thật bất tiện nếu bạn đi lại nhiều mà cứ phải vô quầy vé mua, vì nhiều trạm sẽ không có quầy nhân viên bán vé (như ở trạm subway). Và một số trạm lớn việc tìm quầy bán vé cũng mất thời gian. Do vậy bạn nên tìm cách mua vé tại máy để tiết kiệm thời gian. Đối với các trạm chính thì luôn có quầy vé và nhân viên hỗ trợ, nên bạn cũng đừng quá lo lắng nếu gặp trục trặc nhé.- Khi mua vé tại quầy bạn nên chuẩn bị trước các thông tin:+ Số khách+ Ngày đi+ Trạm khởi hành+ Trạm điểm đến+ Hạng Ordinary hay green car+ Hạng Non-reserved hay Reserved- Một kinh nghiệm trong việc di chuyển bằng các phương tiện công cộng: khi bạn gặp trục trặc về giao tiếp, hoặc khi bạn mua vé cho 1 đoàn đông, bạn nên viết các thông tin trên ra một tờ giấy và đưa cho nhân viên bán vé. Như vậy sẽ dễ dàng hơn và nhanh hơn cho cả bạn và người bán vé.2. Mua vé tại máy bán vé tự động (vending machine):Mua vé tại cây bán tự động thường dùng khi đi Subway MRT hoặc local train. Sau khi đã chọn được tuyến tàu + giờ tàu chạy như trong bài hướng dẫn đi Subway ở trên (…. ). Bạn tới máy bán vé và thực hiện mua theo các bước sau:- Tìm điểm đến của bạn và giá vé tương ứng trên bản đồ (bản đồ này một là dán phía trên tường, hoặc hiện ngay trong máy). Giá vé được hiện thị ở cạnh tên các trạm. - Đưa tiền vào máy bán tự động. Hầu hết các máy chấp nhận tiền xu 10, 50, 100 và 500 yên, và tiền giấy 1.000 yên và các mệnh giá lớn hơn.- Chọn số lượng vé mà bạn muốn mua. - Xác nhận số tiền và thanh toán.- Nhận vé và tiền thừa nếu có.*Lưu ý: Máy bán vé tự động ở Nhật sẽ không tự động tính tiền theo điểm đến, bạn cần phải đối chiếu tự tính giá tiền cho điểm đến của mình hiện trên bản đồ treo trên tường, hoặc trong màn hình máy. Sau đó mới chọn mức tiền để máy in vé.

Thanh toán tiền tàu bằng các loại thẻ đa năng

Giống như Singapore có thẻ Ez-link, Đài Loan có thẻ Easycard, và Hàn Quốc có thẻ T-money. Ở Nhật cũng không ngoại lệ, bạn có thể sử dụng thẻ này để thanh toán cho nhiều dịch vụ như các cửa hàng tiện lợi 7-eleven, family mart, nhà hàng...và vé đi tàu điện.Tuy nhiên bạn cần cân nhắc khi mua loại thẻ này vì 1 số lý do sau: - Giá mua thẻ thường là 2000 yên trong đó 500 yên không hoàn lại và 1500 yên trong tài khoản. - Các thẻ có sự phân vùng chứ không sử dụng được trên toàn nước Nhật.- Ưu điểm là giá rẻ hơn so với bạn mua vé lẻ.Bảng phân vùng các loại thẻ Nhìn vậy đã thấy có tới 10 loại thẻ rồi, do vậy mình khuyên bạn nếu thực sự đi nhiều ở vùng nào thì mua thẻ ở vùng đó. Nếu đi ít 1 – 2 ngày thì đừng mua thẻ đa năng này, mà thay vào đó có thể sử dụng các loại thẻ Welcome pass 1 ngày hoặc 2 ngày.

Thanh toán bằng các loại Thẻ 24h, 36h và 48h

Đây là các thẻ dành riêng cho đi Subway, hoặc kết hợp subway + bus, không giới hạn trong 1 ngày, 2 ngày và 3 ngày. Đặc điểm chung là:- Thẻ chỉ áp dụng cho các du khách nước ngoài, bạn cần có Passport khi mua thẻ.- Có thẻ chỉ dùng riêng cho Subway, có thể kết hợp đi đc cả bus, và cũng có thẻ chỉ dành riêng cho bus.- Một số loại thẻ có thêm khuyến mãi giảm giá vé thăm quan khi xuất trình thẻ.- Thẻ này không giới hạn số lần di chuyển trong phạm vi qui định (ko áp dụng đi tàu Shinkansen và các loại tàu của JR rail pass).Thông thường bạn nên mua 1 số loại thẻ như sau:1. Thẻ Welcome Tokyo Subway Ticket: áp dụng mọi tuyến subway ở Tokyo (gồm Toei Subway+Tokyo Metro Subway), Free Ticket (24 hours, 48 hours, 72 hours). Chi tiết xem tại đây. 2. Kansai thru Pass: bao gồm đi các vùng Osaka, Kyoto, Kobe. Nếu bạn khám phá 2 trong số 3 thành phố này thì có thể mua loại thẻ này, xem chi tiết tại đây.*Lưu ý: cần cân nhắc xem thẻ có bao phủ các điểm tham quan mà bạn dự tính đi hay ko? Chứ không mua về xài không hết thì lãng phí lắm. Thường đi nhiều tỉnh thành + đi dài ngày (>= 7 ngày) thì chắc chắn phải dùng thẻ này.

Thẻ tàu JR Pass (Japan Rail Pass)

Đây là loại thẻ cực kỳ hữu ích dành cho các bạn di chuyển nhiều và ở Nhật trong 1 khoảng thời gian dài ít nhất 7 ngày, 14 ngày hoặc 21 ngày. Do chi phí di chuyển ở Nhật quá cao, nếu bạn đi dài ngày thì quả là một sự đắt đỏ cực kỳ lớn. Kinh nghiệm đi tàu điện ở Nhật một cách kinh tế nhất là sử dụng JR Pass để đi lại giữa nhiều thành phố trên đất nước như: Hokkaido, Tokyo, Kyoto, Osaka, Hiroshima…JR Pass có các loại vé:1. Japan Rail Pass: Sử dụng để đi được hầu hết các nơi trên lãnh thổ Nhật Bản trên hệ thống tàu điện của JR. 2. JR Hokkaido Pass: Do JR vùng Hokkaido phát hành, chỉ sử dụng cho hệ thống tàu điện của JR vùng Hokkaido (phía bắc Nhật bản).3. JR West Pass: Do JR vùng phía Tây Nhật Bản phát hành, chỉ sử dụng được khi bạn di chuyển ở vùng phía Tây nước Nhật (Osaka, Hiroshima…).4. JR Kyushyu: Do JR Kyushyu phát hành. Do vậy, nếu chuyến đi của bạn chỉ giới hạn ở vùng đảo Kyushyu (phía nam Nhật Bản) thì vé này sẽ đem lại nhiều lợi ích hơn.Ưu điểm của thẻ JR Rail Pass (thẻ toàn quốc):- Xài không giới hạn trong tất cả các đường ray tàu thuộc sự quản lý của công ty JR rail pass (logo JR màu xanh lá cây) từ Hokkaido đến tận Kagoshima (phía nam Nhật)- Sẽ không tốn chi phí nhiều mặc dù số tiền bỏ ra lớn nhưng bạn được bao trọn gói. Thử hình dung nếu bạn có bị đi nhầm thì cũng ko mất thêm tiền phát sinh.- Được phép sử dụng ở các tuyến Bus do JR quản lýLưu ý khi sử dụng:- Thẻ JR sẽ sử dụng được ở tất các các loại tàu có Logo JR, các bảng chỉ dẫn vào tracks hoặc platform đều có ghi chữ JR.- Chủ thẻ sẽ không đi qua cửa máy tự động mà đi phải đi qua quầy soát vé giấy (yên tâm ga nào cũng có người soát vé)- Hạn sử dụng được tính đến 24h ngày cuối cùng (ví dụ hạn sử dụng từ ngày 12/3 đến ngày 18/3 thì có nghĩa bạn được dùng tới 12h00 đêm ngày 19)- Tuyệt đối không được lên tàu Nozomi & Mizuho (2 loại tàu siêu tốc giá cao ngút trời), lên nhầm mà bị tính tiền thì ngã ngửa luôn.

Một số lưu ý khi đi tàu điện ở Nhật Bản

1. Nhầm tàu do không để ý tên tàu: 1 Track (platform) có thể có nhiều loại tàu cùng cập bến (hoặc xuất phát). Do vậy khi bạn chọn đúng Track (platform) rồi thì phải lên đúng tên và số hiệu tàu – và phải đúng giờ. Ví dụ mình đã bị nhầm đi Hikari sang Kodama từ Tokyo đi Kyoto khiến mình phải mất thêm 45 phút ngồi tàu (may xài JR chứ không là mất oan tiền). 2. Luôn check giờ tàu THỰC TẾ trên Hyperdia.com: vì các lịch trình đi của bạn có thể thay đổi bất cứ lúc nào do nhỡ tàu, do đi muộn,... Vì vậy lịch trình có thể bị thay đổi so với lịch trình dự kiến ban đầu.Trang Hyperdia giúp bạn có thông tin chính xác nhất về giờ tàu chạy. Theo kinh nghiệm của mình thì đi các chặng xa >30km là nên check Hyperdia, còn đi gần trong thành phố thì check google maps. Từ trong thành phố đi ra các tỉnh thì có thể check kết hợp cả 2. 3. Các tuyến Tàu loop (trong thành phố): tàu đi 1 vòng khép kín, thực tế bạn đi kiểu gì cũng đến, nhưng nếu đi đúng chiều thì sẽ tới điểm đến nhanh hơn (tiết kiệm hơn nếu mua vé lẻ, vì tàu đi ngắn hơn).4. Nên mua JR rail pass để tránh những tình huống phát sinh chi phí. Và check phạm vi sử dụng của JR trước khi lên lịch trình tại bản đồ JR map này5. Xuống đúng điểm: nhiều khi mải phone, hoặc do mệt mà ngủ, các bạn hay bị quên điểm xuống hoặc xuống nhầm, các bạn lưu ý là trước khi tới trạm cần xuống bạn phải ra cửa trước đợi, vì tàu dừng rất nhanh nên phải nhanh chân xuống không là bị kẹt lại.6. Đừng ngại ngần hỏi ai đó khi bạn cần trợ giúp. Nếu bạn nghĩ họ không nói được tiếng Anh là một sai lầm. Hãy cố gắng hỏi hết người này đến người khác, sẽ có người nói được 1 chút xíu Tiếng Anh đó. Nêú gặp rắc rối nào trong việc di chuyển bằng tàu, hãy hỏi mấy bác lái tàu và mấy bác nhân viên, nếu ko biết bạn có thể dùng google translate hoặc chỉ trỏ.Trên đây là những điều cơ bản nhất về hệ thống tàu Shinkansen và tàu điện cao tốc Nhật Bản nói chung, hy vọng sẽ giúp ích cho việc đi lại trong chuyến du lịch Nhật Bản của bạn nhé! Kinh nghiệm du lịch Nhật Bản 8 ngày chỉ với 29 triệu đồngNguồn bài viết: Andy NguyenNguồn : gody.vn